Ortoreksiya nervoza koruyucu, katkı maddesi içermeyen sağlıklı besinlerin tüketilmesine karşı patojenik bir saplantıdır ve kişinin amacı sağlığını korumaktır. Kişinin beslenme düzeni kilo vermek için yapılan dönemsel diyetlerin aksine hayatında merkezindedir ve programın dışına çıkıldığında kişi şiddetli suçluluk duyar.
Sağlıklı beslenme kaygısı olarak tanımlanan bu durum, bireylerde ortorektik eğilimlerin ortaya çıkmasına ve ilerleyen süreçte de yeme davranış bozuklukları gibi patolojik sonuçlara neden olmaktadır. Örneğin ortorektik bulgulara sahip kişi ekmeği sağlıklı bulmuyorsa asla tüketmez ve bu herhangi bir besin olabilir süt, et gibi. Kişiyi besinin bedeninin ihtiyacı olduğuna ikna etmek oldukça zordur. Günlük yaşantıda öğünleri hazırlamak, düzenlemek adına uzun zaman ayırabilirler.
Çalışmalar ortoreksiya nervoza açısından risk grubu olarak, tıp fakültesi öğrencileri, doktorlar, diyetisyenler gibi sağlıklı beslenme konusunda farkındalığı yüksek olan ve performans artistleri gibi beden imajının önemli olduğu meslek mensuplarına işaret etmektedir. Ortoreksiya nervoza henüz bir hastalık olarak kategorize edilmemiş olsa da, yeme davranış bozukluklarıyla ilişkisi, bu konuda çalışan araştırmacıların dikkatini çekmekte.
OLASI BELİRTİLER
1.Yediğiniz her şeyin en kaliteli olmasına özen göstermek (sadece organik veya çiğ gıda)
2.Yeme düzensizliği, öğün atlama
3.Bazı gıda gruplarını komple kesmek (alerji, intolerans, ideoloji, inanç harici)
4.Kötü gıdalarla beslenirse hastalığa yakalanacağı konusunda endişe
5.Bazı yiyeceklere karşı anksiyete (örneğin şeker)
Kilo kaybı semptom olarak görülmüyor bazı kişilerde kilo kaybı da olabilir ama daha önemlisi belli besin gruplarından kaçmakla ve öğün atmakla malnutrisyonla karşılaşabilir.
Belirtilerinde sizde de olduğunu düşünüyorsanız zaman kaybetmeden psikolog, psikiyatri diyetisten üçlüsünde yardım almalısınız.
GÖRÜLME SIKLIĞI VE MESLEK GRUPLARI
Meslek gruplarına göre ortorektik eğilim görülme sıklığı değerlendirildiğinde; doktorlar arasında %5.0, diyetisyenlerde %16.0, hemşirelerde %35.0, ebelerde %30.0, fizyoterapistlerde %11.0 ve sağlık memurları arasında ise %3.0 olduğu görülmüştür. Çalışmaya katılan bireylerin %24.2’sinin şişman, %72.7’sinin normal ve %3.1‘inin zayıf olduğu saptanmıştır.
Kadın cinsiyetinde ortoreksiya eğiliminin erkeklerden 2.5 kat fazla olduğu gösterilmiştir. Araştırma popülasyonunun kadınlardan oluşmasının prevalansın yüksek olmasında etkili olabileceğini düşündürmektedir. Yani cinsiyet konusunda net bir şey söylenmesi için daha fazla karma çalışma yapılması gerekmektedir.
KAYNAKLAR
SAĞLIK PROFESYONELLERİNDE SAĞLIKLI BESLENME KAYGISI: ORTOREKSİYA NERVOZA (ON) Nilüfer ACAR TEK , Merve Şeyda KARAÇİL ERMUMCU Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, ANKARA
Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi 2018,7
SAĞLIKLI BESLENME TAKINTISI (ORTOREKSİYA) BELİRTİLERİNİN İNCELENMESİ, ORTO-15 ÖLÇEĞİNİN UYARLANMASI Dyt. Gülcan ARUSOĞLU 2006
Diyetisyen Nida Alagaş 